Het gebruik van drinkzakken in de rugzak heeft enkele voordelen en is ondertussen voor vele atleten en bij vele outdoorsporten de eerste keuze op vlak van hydratatie. Niet voor niets zijn ondertussen bijna alle rugzakken in elk formaat en voor elk gebruiksdoel uitgerust met een speciaal vak en een bevestigingssysteem voor een drinkzak en een opening voor de slang van drinksystemen.
Dergelijke drinkzakken zijn standaard al antibacterieel behandeld en zijn gemaakt van BPA-vrije kunststof. Bisfenol A is een chemische verbinding die wordt gebruikt om polycarbonaat te produceren, maar hormonale schade kan veroorzaken in het menselijke lichaam. Daarom moet je bij de aankoop van drinkflessen of campingservies en -bestek en andere producten van kunststof die een goede hygiëne verlangen altijd belang hechten aan een BPA-vrije productie!
Toch kun je niet om een regelmatige en zorgvuldige reiniging en onderhoud van het drinksysteem heen. Daarbij gaat het naast visuele natuurlijk in het bijzonder om bacteriële reinheid.
Hier volgen enkele tips voor het onderhoud en de reiniging van drinksystemen, om zo een langdurige reinheid te garanderen, de levensduur van het product te verlengen en in de eerste plaats gezondheidsschade te voorkomen.
Het juiste onderhoud van drinksystemen
Drinksystemen moeten bij voorkeur koel en droog worden bewaard. Zo wordt het ontstaan van bacteriën voorkomen, die het liefst in natte en warme omgevingen leven. Om de elasticiteit van de kunststof te behouden, is het beter om de drinkzak niet in de zon te laten drogen. Anders wordt het materiaal sneller broos.
In de rugzak wordt de drinkzak altijd in het daarvoor voorziene vak, weg van andere, in het bijzonder scherpe voorwerpen bewaard en aan het daarvoor voorziene ophangsysteem bevestigd. De slang loopt recht omhoog vanuit de zak en langs de schouderbanden en mag niet onnodig worden gebogen. Bij sluitingen met een schuifmechanisme moet je steeds voorzichtig zijn en deze niet bruusk openen en sluiten, zodat de schuiver niet afbreekt.
Bevestiging van de drinkslang
Dezelfde voorzichtigheid geldt voor de bevestiging van afneembare slangen aan de zak. In vuile omstandigheden, zoals bij MTB-tochten met modderige ondergrond, moet het mondstuk ook op de tocht met de voorziene bescherming worden afgedekt.
In andere gevallen volstaat het om deze bescherming voor het bewaren en vervoeren van de drinkzak te bevestigen, want op tocht wil je natuurlijk zonder prutsen de drinkslang gebruiken. De dop wordt met een elastisch bandje aan het mondstuk of de slang vastgemaakt.
Voor meer comfort wordt overigens een magnetische houder voor het mondstuk aangeraden. Zo kun je sneller en gemakkelijker bij het mondstuk dan wanneer een gewone slangklem aan de borstriem wordt gebruikt. Zonder extra houder kan ook: dan leg je de slang gewoon langs de schouderband en hang je ze aan de zijkant in een van de daarvoor voorziene lussen. De keuze tussen schroefdop en vouwsluiting hangt af van je persoonlijke voorkeur, waarbij moet worden opgemerkt dat drinkzakken met schroefsluiting ook rechtstreeks aan waterfilters kunnen worden gekoppeld. Drinkzakken met een brede schuifopening zijn dan weer gemakkelijker te reinigen.
Bij zeer lage of hoge temperaturen is het aan te raden om de zak en de slang te isoleren. Zo blijft water koud of thee warm en bovendien beschermt een huls van neopreen de kunststof tegen slijtage door temperatuurverschillen tussen vloeistof en buitentemperatuur. Rugzakken voor gebruik in de winter, zoals voor skitochten, beschikken vaak al over een geïsoleerde sleuf voor de slang.
Hoe en hoe vaak moet ik mijn drinksysteem schoonmaken?
In het algemeen wordt de drinkzak het beste alleen gebruikt voor leidingwater of, nog beter, niet-bruisend mineraalwater. Mineraalwater is kalkvrij, maar je kunt het leidingwater ook filteren. Vooral als je het drinksysteem gebruikt voor ongefilterd leidingwater of vloeistof met additieven (bv. thee of water met extra mineralen of vitaminen) is een frequentere reiniging en ontkalking aan te bevelen.
Na elk gebruik zou je drinkzak, mondstuk en slang met heet, maar niet kokend water (ca. 60°C) en eventueel wat afwasmiddel moeten uitwassen en daarna volledig laten drogen. Zo worden ziektekiemen gedood en grof vuil verwijderd. Af en toe moet je de onderdelen in wat azijnwater laten weken en vervolgens grondig met zuiver water uitspoelen om kalkaanslag te verwijderen.
Mechanische reiniging
Uiterlijk na driemalig gebruik dient ook mechanisch te worden gereinigd. Na tochten waarbij de onderdelen vuil zijn geworden is dit natuurlijk onmiddellijk nodig, zodat modder, zand of stof er niet in opdrogen. Voor een zorgvuldige reiniging bestaan er speciale reinigingssets voor drinksystemen. Ze bevatten een lange ronde borstel voor de zak en een lange, smalle slangreiniger met borstel. Gebruik warm water en wat afwasmiddel en schrob de onderdelen zonder te veel kracht schoon en spoel ze daarna grondig uit. Sommige sets bevatten speciale platte reinigingshulpmiddelen die kunnen worden gebruikt om de zak uit te wassen. Dit gaat echter ook met een washandje of vaatdoekje. De buitenkant veeg je er natuurlijk ook mee af.
Het mondstuk wordt eveneens gereinigd met een doekje en afwasmiddel. Om het mondstuk (en de andere onderdelen) te desinfecteren, kun je het in een gebitsreiniger leggen. Klinkt raar, maar werkt verrassend goed. Dit geldt overigens ook voor de doppen van drinkflessen en ander campingservies. Laat na de mechanische reiniging voor het verwijderen van zichtbaar vuil en kalk een tablet voor gebitsreiniging (verkrijgbaar bij de drogisterij) oplossen in een glas of spoelbak en leg de slang of dop er enkele minuten in. Spoel ze daarna af met zuiver water en de ziektekiemen zijn weg!
Reserveonderdelen en accessoires voor drinksystemen
Mocht er iets breken of scheuren of gewoon versleten zijn, dan kun je voor de meeste drinksystemen afzonderlijke onderdelen kopen. Of het nu mondstuk, slang of sluiting is, de meeste onderdelen kunnen worden vervangen. Ook de bevestigingssystemen voor het mondstuk aan de borstriem van de rugzak zijn verwisselbaar. Zoals bij alle producten in de levensmiddelensector die een goede hygiëne verlangen, moeten drinksystemen ondanks regelmatige reiniging en zorgzaam gebruik uiteraard na enige tijd (zelf in te schatten) worden vervangen, aangezien kalk en andere afzettingen zich op natuurlijke wijze ophopen.
Een correcte en consequente reiniging en een zorgzaam gebruik verlengen in ieder geval de levensduur en verbeteren de hygiëne van het drinksysteem. Neem dus af en toe de borstel en gebitreiniger uit de kast!
