Welke sokken draag ik vandaag in mijn wandelschoenen? Die met strepen of die met bloemen? Kies ik voor de rode jas of voor de blauwe? Ik bedoel maar, die moet toch bij mijn sokken en schoenen passen. Oh, en over de juiste zonnebril zullen we maar niet beginnen te discussiëren zeker?
Ja, die dingen zijn echt belangrijk. Alles moet immers perfect op elkaar zijn afgestemd als je de bergen in trekt. Maar goed, alle gekheid op een stokje. Over de keuze van de juiste wandelkleding moet goed worden nagedacht. Als je je het ene moment nog helemaal nat en bezweet naar de bergtop sleept, begin je het volgende moment al te bevriezen. De schuld hiervan is de verkeerde kleding.
De verschillende onderdelen van de wandelkleding moeten perfect samenwerken. Als je bijvoorbeeld ondergoed van katoen draagt, wordt de hele keten van ademend vermogen al vanaf het begin verbroken, maar dat wist je waarschijnlijk al. Oh, toch niet? Nou, dan helpen wij je graag verder!
Hoe ziet de juiste wandelkleding eruit? Hoe ben je van top tot teen goed uitgerust voor het wandelen en trekken? Wij hebben het tot op de bodem uitgezocht.
- Het juiste schoeisel om mee te wandelen.
- Wandelsokken: de schakel tussen voeten en schoenen.
- Sportondergoed voor een goed klimaat.
- Wandelbroeken: kort, driekwart of lang?
- Jassen, shirts en overhemden voor het bovenlichaam.
- Handschoenen, mutsen en andere accessoires.
Van top tot teen functioneel uitgerust bij het wandelen en bij trekking
Toen de mensen in Europa in de 18e en 19e eeuw langzamerhand hun enthousiasme ontdekten voor wandelingen door steden, bossen en velden, bestond de uitrusting daarvoor uit heel gewone, alledaagse kleding. Broeken en overhemden van linnen of hennep, capes van wol en later jassen en mantels van katoen waren de kleding van de eerste wandelaars. Deels voor hun plezier, deels uit wetenschappelijke belangstelling begonnen zij de wereld te voet te verkennen. Hun leren schoenen waren misschien comfortabel, maar het duurde nog tientallen jaren voordat waterdichte membranen en zolen met profiel werden uitgevonden.
De wandelingen waren dan ook moeilijk en, vanuit hedendaags oogpunt, uitputtend, want de kleding was zelfs droog al zeer zwaar en na een hevige regenbui dus nog zwaarder. Winddicht en goed geventileerd tegelijk? Bestaat niet! Minimaal pakformaat en toch robuust? In geen geval! Functioneel laagjessysteem? Onbekend!
Zonder al het comfort dat de moderne wandelaar niet wil missen, legden de pioniers aanzienlijke afstanden af van enkele honderden kilometers, die zelfs met de huidige trekkinguitrusting een veeleisende uitdaging vormen. Zo hebben zij de weg gebaand voor een populaire sport, die een aantal functionele innovaties heeft voortgebracht en die in de 21e eeuw met de outdoorindustrie en het wandeltoerisme een ware boom kende.
Comfortabele wandelschoenen met goede grip
In plaats van wandelkleding van „top tot teen“ te analyseren, beginnen we hier meteen bij de voeten en klimmen we dan stap voor stap op tot aan het hoofd van de wandelaar of wandelaarster. Wandelschoenen zijn zonder twijfel het cruciale „kledingstuk“ dat wandelaars onderscheidt van mensen in alledaagse en vrijetijdskleding.
Opbouw van wandelschoenen
Wandelschoenen zijn verkrijgbaar in talloze varianten en stijlen, maar hebben allemaal één belangrijk ding gemeen: een buitenzool die op wandelpaden en in de natuur een veilige en perfecte grip garandeert.
De zolen van wandelschoenen hebben een uitgesproken profiel en bestaan uit rubbermengsels die voor een goede grip zorgen op modderige bospaden, maar ook op losse stenen en gladde wortels. Naast de vele verschillende eigen ontwerpen en rubbermengsels vertrouwen veel fabrikanten op de beproefde zooltechnologie van Vibram of Michelin. Bij sommige wandelschoenen kan de zool worden vervangen, waardoor ze een nog langere levensduur hebben.
Wat de opbouw en het ontwerp van wandel- en outdoorschoenen betreft, zijn er grote verschillen. Van lichte multisportschoenen met luchtdoorlatend mesh, tot lage approachschoenen met uitgesproken beschermingsrand tegen stenen, tot wandel- en trekkingschoenen met een hoge schacht en een vetersluiting met meerdere zones. Voor snelle wandelingen in eenvoudig terrein zijn de lichte wandelschoenen ideaal. Op veeleisende tochten met een zware wandelrugzak geven hoge wandelschoenen de enkels de nodige stabiliteit en bieden ze bescherming tegen blessures.
Materiaal van wandelschoenen
Lichte wandelschoenen en robuuste trekkingschoenen zijn meestal verkrijgbaar met of zonder waterdicht membraan. Wandelschoenen zonder membraan zijn in principe zeer goed geventileerd, maar zijn al na een paar stappen door een nat grasveld helemaal doorweekt. Bij wandelschoenen met waterdicht Gore-Tex-membraan of een vergelijkbaar membraan blijven de voeten daarentegen betrouwbaar droog, zelfs bij aanhoudende regen en bij het wandelen door sneeuwvelden in de bergen.
Toch kan waterdamp naar buiten ontsnappen door het microporeuze membraan, zodat een comfortabel draaggevoel bewaard blijft. Aangezien ademende membranen een bepaalde temperatuurdaling nodig hebben om vocht optimaal naar buiten af te voeren, kan de ademende werking in warme en tropische gebieden beperkt zijn. De waterdichtheid wordt hierdoor echter niet beïnvloed en is dus steeds gegarandeerd.
Afhankelijk van de fabrikant en het schoenmodel worden bij de productie verschillende leesten gebruikt. Dit betekent dat sommige wandelschoenen wat breder zijn, terwijl andere perfect zijn voor smalle voeten. Ook de demping en het voetbed zijn aangepast aan het voornaamste gebruiksdoel, zodat de schoenen soms zeer goed passend en stevig aanvoelen of juist bijzonder zacht en comfortabel.
Bij de keuze van wandelschoenen is het daarom belangrijk rekening te houden met het terrein waarin de schoenen hoofdzakelijk zullen worden gebruikt. Het passen van wandelschoenen doe je het beste ’s middags of ’s avonds (vanwege de pasvorm, want je voeten zwellen vaak in de loop van de dag). Hou ze een tijdje aan en loop ermee rond in huis.
Na ongeveer een à twee uur merk je zo vrij snel of de wandelschoenen goed en comfortabel zitten. Als je je schoenen buiten gaat inlopen, is het belangrijk om eerst een aantal kilometer in eenvoudig terrein af te leggen, alvorens je aan de eerste grote (berg)wandeling begint. Tijdens de eerste wandelingen passen de schoenen zich steeds beter aan de vorm van de voeten aan en worden ze meestal wat soepeler.
Bij wandelschoenen van synthetisch materiaal gaat dit proces iets sneller dan bij schoenen van leer. Maar zodra leren wandelschoenen zich perfect aan de voeten hebben aangepast, zitten ze bijzonder comfortabel.
Goed zittende wandelsokken
Zonder de juiste wandelsokken zijn goede wandelschoenen maar half zo goed. Alleen het samenspel van schoenen en sokken resulteert in een hoog draagcomfort en een aangenaam microklimaat aan de voeten. De keuze van wandelsokken hangt af van de gekozen wandelschoenen. Bij een lage schacht en sportieve schoenen zijn ook de sokken korter en sportiever.
Voor hoge wandelschoenen zijn daarentegen langere sokken met dempende verstevigingen aan de schacht, de hiel en de teen geschikt. In ieder geval moeten de wandelsokken tot boven de rand van de schoenen komen om drukpunten te vermijden.
Wandelsokken zijn gemaakt van synthetische materialen, die een bijzonder goede pasvorm bieden, van merinowol of van gemengde weefsels met merinowol en synthetische vezels. Merinowol zorgt voor een bijzonder aangenaam voetklimaat en biedt ook warmte wanneer de sokken vochtig of zelfs nat zijn. Bovendien is merinowol van nature geurremmend. Na een meerdaagse tocht met merinosokken is de geur van de sokken duidelijk beter te verdragen dan bij synthetische sokken.
Sokken van synthetisch materiaal hebben dan weer het voordeel dat ze sneller drogen dan wandelsokken van merinowol. Voor welk materiaal je ook kiest, de pasvorm van de wandelsokken moet perfect zijn, want anders kunnen er drukpunten en blaren ontstaan. Goede wandelsokken zakken niet af, vormen geen plooien, knellen niet en zitten ook na een inspannende tocht in de bergen nog zeer aangenaam.
Sportondergoed voor een comfortabel draaggevoel
Sportondergoed dient verschillende doelen tijdens het wandelen. Bij koel weer is het aangenaam warm, op warme dagen droogt het snel en voert het vocht snel weg van het lichaam. Daarnaast zit het comfortabel, schuurt het niet en veroorzaakt het geen drukpunten. Afhankelijk van de weersomstandigheden is sportondergoed voor wandelaars verkrijgbaar in versies met lange mouwen en lange pijpen, als boxershorts, als sportonderbroeken, als T-shirts of als tanktops.
Naast een goede pasvorm met aangename elastische boorden en elastische materialen is vooral een hoogwaardige afwerking met platte naden sterk aan te bevelen. Voor de productie van sportshirts en sportonderbroeken worden voornamelijk merinowol, polyester en gemengde weefsels met andere duurzame en elastische synthetische vezels gebruikt.
Materiaaltips bij sportondergoed
Merinowol biedt als onderste kledinglaag een uitstekend gevoel op de huid. Bij kou zorgt de wol voor aangename warmte, maar bij warme buitentemperaturen dan weer voor afkoeling. Zelfs in vochtige omstandigheden houdt merinowol het lichaam warm en dankzij de natuurlijke geurremmende eigenschappen ruikt sportondergoed van merinowol zelfs na meerdere dagen wandelen nog relatief fris.
De vaak nog wat lichtere synthetische sportshirts en sportonderbroeken kunnen vocht nog sneller naar buiten afvoeren. Het draaggevoel op de huid voelt vaak iets koeler aan. Sommige shirts en broeken zijn voorzien van een geurremmende technologie, die het natuurlijke effect van merinowol nabootst. Beide materialen en verschillende mengvormen worden veel gedragen door wandelaars en daarbij hangt het er niet in de laatste plaats vanaf welk materiaal voor iemand persoonlijk het beste aanvoelt.
Ondergoed dat volledig uit katoen bestaat en katoenen T-shirts kunnen wandelaars beter vermijden. Katoen absorbeert vocht snel en het duurt lang voor het weer droog is. Hierdoor koelt het lichaam onaangenaam af, wat voor een oncomfortabel draaggevoel zorgt.
Bovendien kunnen ademende wandeljassen en wandelbroeken alleen maar perfect vocht afvoeren als ook de basislaag op het lichaam de vochtige lucht goed afvoert. Met ondergoed van katoen zou de hele keten van ademend vermogen al vanaf het begin verbroken worden.
Wandelbroeken, afritsbroeken en wandelshorts
Een goede bewegingsvrijheid, een comfortabele pasvorm en stevige materialen die snel drogen en die vocht snel van het lichaam wegvoeren zijn kenmerkend voor een goede functionele wandelbroek. Er worden tal van materiaalcombinaties gebruikt, van katoen, tot verschillende synthetische vezels, tot Tencel, hennep en elastaan. Daardoor zijn sommige wandelbroeken bijzonder elastisch en andere extra robuust. Schoeller-stof en het robuuste G-1000-materiaal van Fjällräven zijn maar twee voorbeelden van bekende, hoogwaardige materiaalmixen.
Er zijn wandelbroeken die aan de knieën en het zitvlak verstevigd zijn, zodat deze sterk belaste plaatsen goed beschermd zijn tegen slijtage en beschadiging en de broek toch zeer goed ademend en bewegingsvriendelijk blijft. Ergonomisch voorgevormde broekspijpen, elastische inzetstukken in het kruis en individueel aanpasbare taillebanden maken functionele wandelbroeken compleet.
Om de keuze wat gemakkelijker te maken, vind je hieronder nog meer informatie over de verschillende soorten outdoorbroeken.
Afritsbroeken
Afritsbroeken zijn erg populair onder wandelaars, omdat ze een grote flexibiliteit mogelijk maken. Als het ’s morgens bij het begin van de tocht nog koel is en de temperaturen tegen de middag verder oplopen, kan van de afritsbroek in een handomdraai een korte broek of kniebroek worden gemaakt.
Meestal hoef je daarvoor zelfs niet je wandelschoenen uit te doen. Ook voor meerdaagse tochten bij wisselende temperaturen en wisselende weersomstandigheden zijn deze flexibele broeken ideaal. Zo kan je een extra kledingstuk thuislaten en wordt je rugzak dus wat lichter.
Wandelshorts
Op warme zomerdagen kiezen wandelaars het liefst meteen voor een wandelshort. Wat het materiaal en het ontwerp betreft, zijn ze vergelijkbaar met wandelbroeken met lange pijpen. Ademend vermogen en bewegingsvrijheid zijn ook bij shorts de belangrijkste criteria. Met elastische constructies en praktische inzetstukken in het kruis ondersteunen ze sportieve wandelaars in elk terrein.
Materiaaleigenschappen van wandelbroeken
Bescherming tegen het weer is ook een belangrijke factor voor wandelaars. Veel wandelbroeken bieden goed bescherming tegen wind en kregen een waterafstotende DWR-behandeling (Durable Water Repellent). Hierdoor rollen waterdruppels van het oppervlak af en worden ze niet door de stof geabsorbeerd.
Bij een hevige regenbui bereikt de waterafstotende oppervlaktebehandeling echter haar grenzen. Daarom geven wandelaars bij aanhoudende regen de voorkeur aan een waterdichte outdoorbroek. Hardshellbroeken met ademend GORE-TEX®-membraan of een ander waterdicht membraan zorgen ook bij hevige regen voor droge benen.
Bij wisselvallig weer is een lichte hardshellbroek bijzonder handig, omdat hij wanneer nodig over de normale wandelbroek kan worden gedragen. Regenbroeken met ritsen aan de zijkanten zijn ideaal om gemakkelijk aan en uit te trekken. Lichte hardshellbroeken kunnen zeer compact worden opgeborgen en maken met hun lage gewicht de wandelrugzak nauwelijks zwaarder.
Gamaschen
Als je door natte weilanden of door sneeuw wandelt, zijn waterdichte gamaschen (ook gaiters genoemd) een uitstekend alternatief voor waterdichte wandelbroeken. Ze bieden bescherming vanaf de kuiten naar beneden toe en voorkomen dat sneeuw of water van bovenaf in de wandelschoenen terechtkomt. De praktische wandelgamaschen wegen slechts een paar gram en kunnen snel worden aangetrokken, zonder dat je daarvoor je wandelschoenen moet uittrekken.
Wandeloverhemden, softshellbodywarmers en hardshelljassen
Lichte bovenkleding
Geruite overhemden van sneldrogend functioneel materiaal zijn bij wandelaars al lang populair in de zomer. De luchtige overhemden bieden op warme dagen een fantastisch draaggevoel, zijn onderhoudsvriendelijk en robuust. Functionele T-shirts van synthetische materialen of merinowol doen het ook goed.
Bij koel weer met wind zijn wandelaars dol op softshelljassen of -bodywarmers. Vooral de functionele wandelbodywarmers zijn erg populair, want ze bieden enerzijds bescherming tegen de wind aan de hals en het bovenlichaam en zorgen anderzijds voor een goede ventilatie via de armen en aangename bewegingsvrijheid. Veel softshelljassen en outdoorbodywarmers zijn daarnaast beschermd met een waterafstotende behandeling, waardoor ze ook lichte regen aankunnen.
Op bijzonder koele dagen zijn fleecevesten of isolerende synthetische jacks de perfecte aanvulling op wandelkleding. Ze kunnen ofwel „solo” over de basislaag worden gedragen, ofwel als tussenlaag onder de hardshelljas of softshellbodywarmer. Fleecevesten drogen snel, zijn zacht, warm en gemakkelijk te onderhouden. Daarom zijn ze erg populair bij wandelaars.
Hardshelljassen
Bij aanhoudende en hevige neerslag komt een weerbestendige hardshelljas met een goed zittende capuchon goed van pas. De waterdichte regenjassen en outdoorjassen zijn voorzien van ademende membranen van GORE en andere fabrikanten en zorgen ervoor dat de regen niet in de jas kan binnendringen, maar waterdamp wel naar buiten kan ontsnappen.
Veel hardshelljassen zijn daarnaast uitgerust met extra ventilatieopeningen, bijvoorbeeld met ritsen onder de armen, om tijdens een inspannende klim voor meer frisse lucht te kunnen zorgen.
Regenjassen voor wandelaars verschillen in gewicht en robuustheid. Bij zware tour- en trekkingrugzakken moet de hardshelljas voldoende robuust zijn. Voor dagtochten zijn vaak lichtere modellen geschikt, die zeer compact kunnen worden opgeborgen. Naast klassieke regenjassen gebruiken sommige wandelaars ook graag regenponcho’s of trekkingparaplu’s om zich te beschermen tegen de regen.
Beide hebben het voordeel dat het rugpand en de riemen van de wandelrugzak niet nat worden bij aanhoudende regen. Daarom gebruiken sommige wandelaars naast een waterdichte rugzakhoes en hardshelljas ook een handige outdoorparaplu om te voorkomen dat er water tussen de jas en de rugzak door loopt.
Rugzakken
Met de juiste rugzak valt of staat je wandeling. Een rugzak met een volume van 20 tot 30 liter is het meest geschikt, zodat al je uitrusting erin past en je ook voldoende voedsel kunt meenemen op je tocht. Grotere rugzakken zijn vaak te zwaar. Bovendien verleiden ze je om spullen in te pakken die je niet nodig hebt. Kleinere rugzakken zijn geschikt voor een dagtocht, maar zijn vaak niet ruim genoeg voor langere tochten.
Mutsen, zonnebrillen en handschoenen
Met deze basisuitrusting zijn wandelaars al zeer goed uitgerust. Voeg daar nog de juiste wandelrugzak, eventueel een paar trekkingstokken, een drinkfles of een drinksysteem aan toe en de tocht kan beginnen. Een paar accessoires maken de wandelkleding echter pas compleet. Wat heel belangrijk is, is de juiste keuze van een hoofddeksel. Een warme muts of een zachte hoofdband van fleece zijn ideaal bij koud weer en wind. Op heldere, zonnige dagen helpt een pet of zonnehoed zonnebrand en een zonnesteek te voorkomen. Veel wandelaars onderschatten de intensiteit van de zon in de bergen. Als de lucht dan ook nog wat koeler is of er een aangenaam frisse wind waait, zijn hoofdpijn en duizeligheid al bijna voorgeprogrammeerd. Het is daarom beter je hoofd te beschermen, in plaats van het de hele dag lang onbeschermd bloot te stellen aan de zon.
Misschien niet meteen een kledingstuk, maar bij wandelingen aan het water of in de bergen even onmisbaar als goed schoeisel en functionele kleding, is een zonnebril van goede kwaliteit, die de ogen beschermt tegen schadelijke uv-straling. Voor de meeste wandelaars is een comfortabel zittende zonnebril van categorie twee of drie de beste keuze. Wie veel op grote hoogten, in de sneeuw en op ijs wandelt, moet voor categorie vier gaan.
Lichte fleecehandschoenen of winddichte softshellhandschoenen zijn op koude dagen ook welkom. De dunne handschoenen bieden aangenaam warmte en garanderen tegelijk een goede fijngevoeligheid bij het gebruik van trekkingstokken. Veel outdoorhandschoenen hoeven niet eens te worden uitgetrokken om een gps-toestel of smartphone te bedienen.
Een sjaal, halsdoek of nekwarmer gaat niet per se mee op elke dagtocht in de zomer, maar wanneer het weer omslaat, biedt hij aangename warmte en goede bescherming tegen de wind.
Perfecte functionaliteit door optimaal samenspel van wandelkleding
Of het nu gaat om wandelschoenen, wandelsokken, trekkingbroeken of hardshelljassen, wandelkleding vormt een team dat hand in hand werkt en wat betreft het functionele samenspel maar zo goed is als de zwakste schakel. Wandeluitrusting moet met andere woorden op elkaar afgestemd zijn en mag geen zwakke punten vertonen.
De beste schoenen zijn niet comfortabel als de sokken niet passen, en de meest ademende regenjas kan geen damp afvoeren als het sportondergoed eronder vocht vasthoudt. Een goede pasvorm en een aangenaam draaggevoel ontstaan door de som van alle kledingstukken en maken je leven als wandelaar comfortabeler, gemakkelijker en fijner.
